Uknak Chut Tu Ralkap Council Nih Zeidah An Tuah Rih Lai?

admin

Myanmar ramkomh cu Democracy thawtnam a teh ka te ah vawleipi lau lengmang in General Min Aung Hlaing nih rampi uknak a hun lak taktak ai. Hi uknak lakank kong he pehtlai in General Min Aung Hlaing nih mipi sin ah TV in voihnih khengte cu chimphuannak a ngeih cang. 

TV in bia a chim tikah a chim ding mi bia kha a hmai ah telepromter in ai zoh pah in palh cukmak le mithmai tha lo ngai in bia a chim. Aa-na-ting timi biafang pakhat hmanh a telh lo pin ah mipi nih thim mi MP pawl, cozah lutlai pawl a tlaih hna nak kong, minung a nuainuai nih lamcung ah chuak in aa-na-sin duhlonak lam an zawhnak kong, ramkip nih uknak a lak mi an mawhchiatnak kong le phihkharnak vialte cu a thei lo te bang a chim duh bak lo.

Hi thil pawl hun phi-sin ding cu chim lo in Ralkap nih a rak tuah tawn mi thingkuang thing pi kha nifatin an hun cuahmah ko. Rampi uknak le mipi kha sikan a ngei i, lungrualnak ngeih a herhnak kong kha a chim than theo ko. Nihin tiang tehte an langhter khawh taktak lo mi 2020 thimnak a dik lo timi kong theo cu fak ngaingai in a chim.

A tulio ahhin mipi nih General Min Aung Hlaing an huatnak le hibantuk minung pawl hi um ti hna hlah tiah lamzawh in an auhnawhnak hna nih a um khua a nuamhter lo hi a fiang ngaingai ko. Uknak a lak ruang ah rampi cu sifahnak khur chung ah a pil thluahmah nak hna nih a ruat lemlo bantuk a lo fawn.

Tutan thil a cang mi kong ah ramdang nih an hmuh ning ah cun Daw Aung San Suu Kyi le NLD party nih ruahchan lo ning in 2020 thimnak ah landslide in teinak an hmuh hnu tikah avoihnihnak cozah tlaih ding ready an si. General Min Aung Hlaing hi July thla ah pension a la ding dirhmun a si fawn cang tikah thimnak ah an ruahchan ning nakin chukbiling in a sung mi ralkap nih rampi uknak an lak hramhram ko tiah ramdang cozah le thiamsang hna nih cun an ruah cang.

Asinain, ralkap bawi pawl nih cun cutin an ruahning a si ve lo.

An nih nih cun Kawl ram cu “Sikan in a khat mi Democracy” tiah an chim. Rampi thlenremhnak caan chung ah ralkap nih ramkhel tlaihhip nak tuah ding ca ah 2008 phunghrampi cu kum caan saupi an rak i siambawl cia. Anmah nih a min an sak chom mi “Sikan in a khat mi Democracy” kha an duh ning lamlei a hoih lo sual a si ahcun an duh tik paoh ah uknak lak khawh ding kha cu phunghram ah cun an khumh chih.

“Min Aung Hlaing he kan i ton paoh ahhin ralkap ti mi cu Democracy kilven ding ah kan i zuam tiah a chim lengmang ve ko” tiah Kawlram ah caan saupi a um mi ramdang Embassador pakhat nih BBC ah a chim ti a si.

“An nih hmuhning ah cun rampi Democracy thlennak ca ah ningcang loin a hung um ca ah ralkap nih caan karlak ah i thlak in tuanvo kan lak ti khi a si. An mah nih an i ser mi phunghram ning in kan tuah ti khi an si. Vawleipi zong nih hin an ruah ning bantuk in an ruah ve ko tiah an zumh fawn tiah ka hmuh. A tu an tuah mi hi ralkap nih aa-na-ting a si tiah an i ruat kho hrimhrim lo” tiah a pehchap.

2008 phunghram cu 2010 cozah a chuah hlan ah ralkap nih an mah duhning in, anmah duh mi minung si sawm in Asembbly kawh auh in an suai mi phunghram khi a rak si ko.

Hi phunghram ning ah cun Tatmadaw timi cozah ralkap cu mipi thim mi cozah Parliament ah Cungdot le Tangdot a pahnih ning in cheuli cheukhat veve kha mipi nih thim loin Senior General pakhat te nih a duhduh thim in a telter hna lai ti a si. Cu nih cun Myanmar Democracy cu Mathan Democracy (Democracy kahpia) ah a ser ti khawh a si. Cu pin ah Ministry of Home Affair, Border Affair le Defense Ministry ti mi nawlngei bik Vuanci zung pathum an i tlaih rih. Cu tikah zeibantuk cozah an kai hmanh ah ralkap loin ram ai uk khawh lo ding lam kha a sialpiak hna. A bik in Ministry of Home Affair kha an tlaih tikah uknak lei paohpaoh ah ralkap nih an tlaihhip khawh dih rih.

Phunghrampi bantukin ram mi a si lomi nupi, va, fa le hna nih cun ram hruaitu a si mi President le Vice-president an tlai kho lo tiah an khumh chih ruang ah Daw Aung San Suu Kyi cu President a si khawh lonak a si fawn.

2006 kum ah hi phunghram an rak suai le remh an tuah lio ah Jonathan Hadd nih Ministry of Information lutlai kha hi phunghram hi zeibantuk ram nawlcawn in dah nan tial tiah a rak hal lio ah a rak leh mi cu Indonesia ram aa-na-sin a si mi Suharto nawl kan i cawn tiah piangtlar in a rak leh bal.

Cuticun 2010 thimnak a hung chuah tikah Daw Aung San Suu Kyi kha an hun thlah. 2008 phunghram ning ramkhel buantual ah lam hmaisa a rak i tlaih mi ralkap le USDP nih cozah kan tlaih khawh lai tiah an rak i ruahchan nain NLD nih landslide in a rak tei i, an ruah ning chukbiling in a rak tla.

Cu hnu 2020 thimnak a hung chuah than tikah NLD cozah cu soisel a hung tong ngai i, ralkap lei ruahchannak a hung thawng ngai nain a co mi teinak 7% lawng a si tikah an sunghzatlak a zual chinchin.

Ralkap bawi pawl nih a i ruahchan mi chunmang vialte cu pakpalawng ah a hung cang ai. Cu ca ah 2020 thimnak ah ningcang loin mee firtleinak a chuah ruang ah USDP a sunghnak a si ko timi kha thupi tlaih in an i tlaih i, General Min Aung Hlaing nih cakei meitlaih in uknak chuh le buainak hi a hung can mi a si ko. Cu tikah Uknak chut tu Ralkap nih zeitindah kar an hlan kun lai ti mi ruah awk a um cang.

Thailand Bantukin Ralkap Nih An Hruai Mi Democracy A Si Lai Maw?

2001 Thailand ram General Election ahkhan  Thaksin Shinawatra le a farnu Yingluck Shinawatra hruai mi Thai Rak Thai party nih teinak an rak hmuh tikah 2004 kum ah Uknak a rak chut tu ralkap nih zeitindah hi party hi kan control khawh hna lai tiah an thluak an rak lin ngai te.

Cu tikah Thailand ralkap bawi pawl nih an thim mi palai 250 khengte kha Parliament Cungdot chung ah thutter ding le Thai Rak Thai party nih tlawmte lawng palai an ngeih khawh nakhnga mipi thim mi palai hmunhma kha tlawmte lawng tuah ding ti mi phunghram cu an rak suai nolh.

Hibantuk nawlcawn hin Kawl ralbawi pawl zong nih a ralaimi uknak chuh hnu ahhin an tuah khawh mi a si i, rampi hmun kip ah teinak a hmu kho mi NLD party teinak ning siloin, mee tambik a hmu hmasa tu teinak pek phun zong in tuah an i tim kho.

Thailand ram ralkap cozah hi UEC zong kha anmah nih an rak thim hna i, Phunghrampi sernak ah nawlngeitu phu a si mi Constitutional Tribunal of the Union zong kha anmah thiamthiam nih an rak chilh dih. Hi phu hnih nih hin thimnak phunglam kha an ser tikah Ralkap nih an dirh mi party kha teinak a hmuh khawh nakhnga lamkau deuh in hunpiak nak ding ca ah a biapi taktak mi an rak si. Cu pin ah Ralkap a duh lo tu party paohpaoh an sunghnak ding lam a sialtu thazaang tha ngai an si fawn. 

A tulio ahhin NLD party in President U Win Myint le Daw Aung San Suu Kyi hna hi thimnak kong ah ningcang loin rian an tuan tiah taza an cuai rih hna lo nain, a tulio ramchung ah UEC tuanvo ngeitu le NLD zung pawl an luhhnawh hna ning zoh tikah thimnak kong ah ningcang loin rian an tuan ti mi lam an kawl ti khawh a si.

Asinain, kam khat lei ah ralkap bawi pawl hi Thailand ram he i lo bak in i siamremh an duh zong ah a si khawh lonak lam a rak um ve. A ruang cu Thai Rak Thai party hruaitu  Thaksin  a duh lotu Thai mipi an rak tam ngaingai ve mi ruang ah a si. Cu leng ah Thailand ralkap party a si mi PPRP nih hi party dang nakin mee tam deuh a ngah kho ngai i, party dang he i fonh in cozah ser khawhnak lam a ngeih ruang ah Kawlram he an i lawh lonak a si ve.

Asinain a tu tiang rih ah cun Ralkap Council nih a ralai mi kumkhat ah thimnak thar tuah ding le Democracy Federal ram uknak phunghram serchuah ding ah kan i zuam lai tiah biakamhnak a hung um. Uknak zong cu an chuh laklawh ko cang. A that remnak lei ah kir ding le an ruah len zong ah lam a pem lo kha an hngalh ko i, a can cang seh tiah ralkap uknak aa-na-sin lamcung ah sau deuh kal ding hi a fiang pah ngai mi dirhmun cu a si ko cang.

Source: BBC