A tu I kan van thlah mi hi Australia ram ngeitu hna nih an an nunphung le ram kilvennak ding caah A Cozah sin ah cathluan an thlah mi a si.
National Constitutional Convention ah cun kan dihlak hmunkhat te ah tonpumhnak kan ser I hi thanhca hi lungtling tein kan hun chuahmi a si: aluancia kum 60,000 kan hun khirhthan ah siseh, kan nunphung kan zoh than ah siseh, vawlei nih a kalpi thil vialte kan hun zoh than tikah hi ram a rak hlum hmasa bik mi Aboriginal le Torres Strait Islander an si I Australia vawlei pi hi a ngeitu le a uktu cu an mah hi an si. An mah le an nunpung le nun ningca hoih tein an rak tthi hruai ve. An pipu hna chan in hi ram le vawlei an rak uk an rak pen mi a si caah an thinlung le an taksa nih a tlaihchan.
A hohmanh nih an hlawt balmi zong a silo i a ho tak he hmanh an rak I hrawmmi ukpennak zong a rak si bal lo. Kum thong tampin rak kalpi cang mi cu, kum 200 fai tialmi vawlei cung tuanbia nih a khuhnenh men ding cun a si kho lai maw? Kan zumhmi cu hihi a si, phunghram remh than le thlennak nih ram pakhat kan si tinak cu a langhter. A ngaingai ti ah cun, hi vawlei ah hin hmunhma a khuar hmasa bikmi kan rak si. Misual kan si lo. Kan tefa hna cu an chungkhar he khual bantuk in an um. Cucu kan dawt hna lo ruang ah a si lo. Cun kan mino hna cu caan saupi hmun dangah zuun ngai in an um. An mah pawl cu hmailei caan caah kan I ruahchanmi an si awk an si.
Kan ton mi harsatnak nih hin fiang tein kan chanbaunak a langhter. Hi thil hi nawlngeihnak zeihmanh kan ngeih lo ruangah kan in mi harsatnak a si. Phunghram thlen kan duhnak a ruang cu kan miphun dirkamh le kan miphun nih kan ram ah duhdim tein in khua an sak khawhnak caah si. Kanmah tein lairel khawnak nawl kan cung ah a phak tik cun kan tefa hna cu an par than lai. An nih cu vawlei pahnih ah khual an tlawng lai i an nunphung cu an ram caah laksawng sungbik an si lai. Ram a rak hlum hmasa mi hna aw-an cu phunghram chungah a um dingin kan aupi. Makarrata cu kan I ruahdingmi lakah kan caah a biapi bikmi a si: cucu tuar le in dih hnu pinlei ah i funtomnak a si. Cu nih a tlaihmi cu Australia ram khuasa mi hna hen i biaktaknak pehtlaihnak le kan tefa hmailei an nunnak ah dingthlu lairelnak cun mah tein lairelnak nawl an cotin ding hi a si.
Kan I ruahchan mi cu cozah le ram rak hlum hmasa hna kar lak ah hna tlaknak ser I kan tuanbia hna cu a hmanning tein chimphuan ding hi a si. 1976 ah milu relnak ah telh chih kan si, 2017 ah kan saduhthah cu kan aw-an nan kan theih piak ding hi a si. Kan riahbuk cu kaltak I hi ram kaupi hi vel in khual kan tlawng. Australia ram mi hna nih hmai lei caan ah nun duhdim tein an nun khawhnak hnga hi cawlcanghnak ah telpi ve dingin kan in sawm. SBS nih Uluru Statement from the heart timi thanca cu holh phun 63 in zoh le rel khawh dingin a tawlrel.
Source:SBS
