Mino zaran nihcun, zingzan kan eidin ding kong zong an ruat leem lai lo. Nu le pa harnak a hrawmpi khotu kan tlawmte lai.
Ṭhancho duh ahcun, chungkhar pawcawmnak ah phaisa luhnak rian phun khatkhat ṭuan ve a herh. Innchungkhar chung i phaisa luhnak hmun khat lawng cun, zapi zaran paw a khim lo. Kutke tlamtling ngei, a ngandammi paoh nih rian itlaih ve a hau.
Acheu nih engineer si te dingin saduh an that. Acheu nih siibawi, siangcachim si a duh vemi nih siang cachimhnak kong a ruat ve. Mah ti cun, no liote in tinhmi le si duhmi ngeih cio a si.
Mah chungkhar nun nuamhnak ca tiang lawng a tuakmi nih chawlehrian lei ah an imer ve ko lai.
Hawihlei in khua a tuak kho nihcun, a no liote in ram sernak kong a tuakmi an um ve. Miphun thleidannak ruangah maw, si loah siifahnak ruangah maw, tbk ruangah ram uknak kong ah a thin a lin cangmi mino an um ve.
Zeicah rianṭuan kho ding kan si ve cang nain, rianlo in mino mah zahzah kan vah kan vaih sawhsawh i nu le pa kan toh? Pawcawmnak ca training kai duh ah zeicah nu le pa sin in phaisa hal a herh?
Zeicah kanmah kutke tein a dir kho kan si ve cang lo? Zeicah kanmah kan duhmi lam kan zulh khawh lo?
Cu vialte kan boruak thlen khawhnak dingah ramkhel dothlennak a herh. Lairam cu ramkhelrian sawhsawh lawng si lo. Dothlennak tuah hrimhrim a herh.
Mino nih MP icuh phung si maw?
Uknak phung phun khat tang i a ṭhanglianmi mino tampi cu ramkhel rian he an ihlat ṭheo. Politics timi cu kum upa deuh le tar deuh rian ah an ruah. Ramkhelrian cu mino caah thilthar, anmah he aa pehtlai lomi rian bantuk ah an ruah.
Ramkhelrian timi khi ramkhel tuanbia le ramkhel zertiannak kong tampi a thei le a hngal lawng nih ṭuan phung ti si leem lo.
Vawlei ram fim tampi nihcun, thimfung thlaknak nawl a ngei cangmi rammi paoh nih MP icuhnak nawl an ngei. US ram States pahnihthum belte ah kum 30 tal tling hna seh, tbk in an tuah. Nain, cu States pawl cu a fiim ngaimi le a ṭhangcho ngaimi States an si leem lo.
South Korea, Australia, Canada, Hong Kong, Norway tbk ram fiim pawl nihcun thimfung thlaknak nawl a ngei cangmi an si ko ahcun, MP icuhnak nawl an onh.
Sinain, rampi hruaitu ding President, Vice-President, State Governnor, Mayor tbk bel kum 30, kum 45 tal tling ta hna seh, tbk in kumkhua rii an khiahpiak ve hna.
Communist Tuluk hmanh nih an ram uknaklei ah mino tampi an burh hna. A liamcia kum 10 renglo lio ah, Kawlram lei in uknaklei tlaitu pawl le Tuluk le Asia ram uknaklei tlaitu pawl itonnak an rak ngeih tawn tikah, Kawl lei mi cu a upa cangmi an tam.
Kawlram lei upa pawl cu a tar cangmi zong um. Tuluk lei cu an no, an thluak a rang, an ruahnak le an hmuhning zong tar pawl he aa lo ti lo. Tikah, bia an rak iruah kho tuk tawn hna lo.
Cucaah, Than Shwe chan ralkap pawl nih Kawlram chung i khua uknaklei tlaitu rian an rak auh tikah, kum 30 in a tanglei an si lai tiah mino an rak thimnak hna kha si.
Ram uknak kong ah, dothlen a herhmi kan ram boruak kong i lungfahnak, thlen le remh a duhtu mino nih ramkhel vawlei ah luh awk hrimhrim a si.
Kum nih a tlinh ahcun MP icuh ding si fawn. Kum khat hmanh hngah awk si lo. Upa deuh rih ning, ka cu deuh rih lo ti awk si lo.
Uknak chung i luh i ramkhel dothlennak, chawleh dothlennak, cawnnaklei ah dothlennak tuah a herh. Cu vialte a tuah ngam tak ding cu mino an si fawn. Tar le khai nihcun olzaang in an tuah ngam nemmam lai lo.
Kum upa deuh pawl ngai nih, a bikin tar lebang nihcun, dothlennak phun cu an nun nih a chei ti lo. An thluak a haar rih hmanh ah, an lung le an ruahnak a rop cang. Cabuai cung i bia vaa ruah ve sawh, ruahnak hei chuah sawh ceo khi an tuah huam bikmi a si.
Upa lam cu mino nakcun ca tampi an rak rel bal ko lai. Hmuhtheih tampi an rak ngei deuh ko lai.
Nain, Kawlram boruak ah cun, a hawipa maw siloah a unau cingla sin in laksawng aa lak i cu pa/nu cu tender le rian a pekmi tehna khi ziknawh lak a si ti hmanh ah a ruat lomi, fir le sual ah a ruat lomi upa an tam.
A rawp cangmi thinlung an ingeih an ihngal tawn lo. Mah cucu ho nih dah thlen lai? Mino mi ralṭha nih dinnak itlaih in pah khawh a si.
Cucaah, kan herhmi thlennak a pah ngamtu mino nih MP an icuh awk a si.
Miphun Funtom Khotu Mino
A liamcia kum 5 hrawngah khan, E-9 timi rianṭuannak visa in Korea ah hmun khat umṭi Kawl 9 bakte umnak hmun ah ka rak leeng. Minung 9 an si i, refridge 9 an ngei―minung pakhat nih pakhat cio in.
Ka hmaika ah cun, aa rem ngaimi an lo. Midang an um lo karah, upa cem pa sinah, “Ziah Refridge mah zahzah cu nan ihunh. Ahrawm in izalh awk nan ṭha lo maw?” tiah ka hal.
“Meh le eidin kong ah kan duhmi aa dang cio. Rawlchuan ichaan ding tbk zong kan i-uhṭanh caah a bing cio in kan ichiah,” a ti. Keimah tu cu laphet thawthaw an ichiah ciomi hna an rak ka funh.
Korea ram phanmi Kawl tam deuh cu hmun khat an umṭi zongah rawl an chuangṭi kho lo. Tikah, a let in phaisa an dih. A hrawm nun thiam hna sehlaw, an tlo deuh tuk hnga i phaisa zong an khong deuh ving lai.
Korea pawl cu an ram a rak harsat lio ah Saudi Arabia hna ah rian an rak ṭuan. Germany ah a tomtom in an rak thlah hna. Cuti ramdang hlawhfa ah a rak kalmi Korea miphun pawl cu hmun khat ah rawl an rak chuang. Tikah, phaisa tampi an rak tlo deuh i an hmuhmi an rak ikhon khawh deuh. Cucu cacawng huaha lo, nihin i Korea ram taxi mawng tar cheukhat, hmanh nih an rak ifiang.
Kawl pawl khi an lung ai rual tuk rua tiah kan ruah. Si lo. Anmah le anmah khi an irem nemmam hna lo―tam deuh cu. Tappi aa hrawm kho phun an si lo.
Si nain, mah tluk aa rem lomi pawl khi ramkhel kong ah cun, an lung aa rual ti awk an si hoi. Tlangcungmi cung i an kan hmuh ning cu, an va sen pek, an va hrin pek ah aa lo. Senlo hringlo zong nih an kan hmuhning an bangtaceo.
Laimi cu tappi pakhat ihrawm cu kan ifawihte. Cabuai pakhat cung i rawldumṭi zong kan iharh hna lo. Nain, ramkhel kong ah cun, tappi pakhat aa hrawmmi nih kan ruahnak aa dang dih.
Ruahnak idan cu a poimi si lo. Miphun dang party a uartu, a dirpi duhtu kan ummi khi a poimi cu si.
Miphun dang ṭihzah, uar ngang i mah miphun zei rello kan hmang. Mah hihi remh a herhmi pakhat a si. Miphun kong kan ruahnak cungah dothlennak tuah hmasa a herh bakmi si fawn.
Laimi cu a buu nun kan thiam tuk ko. Khrihfabu ah Sunday School a rak kaimi kan si. Christmas le Kumthar caan ah rawl aa hrawmṭimi kan si fawn. A buu nun kan thiam.
Tappi aa hrawm kho kan si. Ramkhel kong belte ah kan no deuh rih.
Kan nak lianngan le huham ngei deuh ah Kawl kan va biakmi hna khi a poi lawng si lo. Ningzah awk zong a si. Miphun lohtlaunak lam zong si fawn.
Kawl nih a hring le a sen in Chin pawl cu an kan ṭhen. Phu dang nih Chinram ah an ke hun samh rih hna sehlaw, an kan ṭhen chap thotho lai.
Ram le miphun kong ah a kan ṭhenṭhek dihtu ho dah an si? A hrampi cun, Kawl kan ti men ko lai. Si lo. Kanmah kan si. Mino an si lo. Tar le upa deuh pawl an si.
Kawl pawl zong cu miphun dang dehcawhnak tang ah an rak ifuntom kho bak ve lo. Aung San timi, a holh hak pahmi, hawi sin chuah huam leem lo, miding, paralṭha minote nih a rak funtom ko hna.
Laimi nih dinfelnak a ngeimi, paralṭha kan herh ve. Mino tam deuh cu, a tlangpi cun, upa nakcun an dingfel deuh. A dingfel lo, achawng tama, a paar lawng cuh hmang mino kan herh hna lo.
Ramdang ah degree a va lami si lai, Master tal a awng lai ka ti bak lo. Mah khikhi a hleihluat men a si. Cu nakin a biapi bikmi cu mi dingfel paralṭha an si ko.
A tak in thawh caan cu a cu. Mino nih theory chuahpi ve leen a herh lo. Online le catlap cung lawngah a awn leen ve ding khi mino rian si lo.
Nihin mino nih um sawh awk si ti lo. Miphun a kan funtom khotu zong mino nan si. Miphun ifuntomnak ah nan ke samh thluahmah cang u.
Salai C Alexander
